Anadolu’nun Biyoçeşitliliğine Değerli Bir Katkı: ‘Çameli Pelemiri’ Bilim Dünyasına Tanıtıldı
Denizli’nin doğal güzellikleriyle öne çıkan ilçesi Çameli, bilim dünyası için heyecan verici bir keşfe ev sahipliği yaptı. Emekli Fen Bilgisi Öğretmeni Rıfat Özdemir’in doğa yürüyüşleri sırasında rastladığı ve dikkatini çeken nadir bir bitki türü, yapılan detaylı incelemeler sonucunda literatüre kazandırıldı. Çameli pelemiri adıyla anılacak olan bu yeni tür, Türkiye’nin zengin florasına önemli bir katkı sağladı.
Keşif Süreci ve Bilimsel Tanımlama
Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibinin yürüttüğü titiz çalışmalar, emekli öğretmen Rıfat Özdemir’in gözlemlerinin doğruluğunu ortaya koydu. Özdemir’in bölgedeki arazi gözlemleriyle fark ettiği bitki, Prof. Dr. Yıldırım ve Akdeniz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ramazan Süleyman Göktürk tarafından morfolojik olarak incelendi. Mevcut türlerden farklı özellikler gösteren bitkinin tür statüsü, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ergun Kaya’nın gerçekleştirdiği moleküler analizlerle de desteklendi. Bu kapsamlı çalışmaların ardından bitkinin bilimsel adı ‘Cephalaria cameliensis’ olarak belirlendi ve Türkçe’de ise ‘Çameli pelemiri’ olarak adlandırıldı. Bulgular, taksonomi alanının saygın yayınlarından Phytotaxa dergisinde yayımlanarak uluslararası literatürdeki yerini aldı.
‘Çameli Pelemiri’nin Nadir Yaşam Alanı ve Koruma Durumu
Prof. Dr. Hasan Yıldırım, yaptıkları araştırmaların ‘Çameli pelemiri’nin oldukça sınırlı bir coğrafyada yayılış gösterdiğini ortaya koyduğunu belirtti. Bitkinin yalnızca Denizli’nin Çameli ilçesi ile Muğla’nın Fethiye ilçesi arasındaki 1350-1850 metre yükseklikteki alanlarda bulunduğu saptandı. Yakın akraba türlerden belirgin morfolojik ve moleküler farklılıklar gösteren ‘Çameli pelemiri’nin yaşam alanının darlığı ve bölgedeki yoğun otlatma baskısı nedeniyle tehlike altında olduğu vurgulandı. Bu nedenle, türün Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) kriterlerine göre ‘Tehlikede (EN)’ kategorisinde değerlendirilmesi önerildi.
Türkiye, Cephalaria Cinsi İçin Önemli Bir Merkez
Dünyada yaklaşık 100 türe sahip olan Cephalaria cinsinin önemli bir çeşitlenme merkezi olan Türkiye’de, yapılan yeni keşiflerle birlikte tür sayısı 49’a ulaştı. Bu türlerin yaklaşık yarısının endemik olması, Anadolu’nun biyoçeşitlilik açısından küresel önemini bir kez daha gözler önüne seriyor. ‘Çameli pelemiri’ ve geçtiğimiz aylarda tanımlanan ‘Cephalaria dumanii’ türlerinin de eklenmesiyle Türkiye’deki endemik Cephalaria türü sayısı 25’e yükseldi.
Yerel Duyarlılık ve Bilimsel İşbirliğinin Önemi
Prof. Dr. Yıldırım, bu keşfin yerel halkın doğaya olan duyarlılığının bilime nasıl katkı sağlayabileceğinin güzel bir örneği olduğunu ifade etti. Çameli halkının doğasını koruma bilincine dikkat çeken Yıldırım, çalışmalara destek veren Çameli Belediyesi ve Belediye Başkanı Cengiz Arslan’a teşekkürlerini iletti. Bu tür keşiflerin Anadolu’nun keşfedilmeyi bekleyen zengin ekolojik mirasını ortaya çıkardığını sözlerine ekledi. Gazetepiyasa.com.tr olarak, bu değerli keşfi ve bilimsel çalışmaları kamuoyuyla paylaşmaktan gurur duyuyoruz.
